Update coronavirus
In Nederland gelden vanaf donderdag 12 maart 2020 nieuwe, verscherpte maatregelen tegen de verspreiding van het coronavirus. De maatregelen gelden in ieder geval tot het eind van deze maand. Zo worden bijeenkomsten met meer dan 100 personen in heel Nederland afgelast. We volgen vanzelfsprekend deze adviezen en hebben besloten alle bijeenkomsten tot 1 april te annuleren. Via deze website houden we u op de hoogte over verdere ontwikkelingen.
Organisatie '75 jaar vrijheid'
75 jaar vrijheid gaan we met verschillende activiteiten vieren en beleven
De projectgroep '75 jaar vrijheid' organiseert verschillende activiteiten in de periode oktober 2019 t/m mei 2020. Als u interesse hebt om aan één van deze activiteiten een bijdrage te leveren, dan kunt u zich hiervoor aanmelden via: info@75jaarvrijheidgilzerijen.nl
Via deze website houden we u op de hoogte van alle ontwikkelingen rondom de activiteiten.
Tentoonstelling Bevrijding en Wederopbouw
Een jaar lang te zien bij Heemkring Molenheide
Tentoonstelling ‘Bevrijding en wederopbouw’ 3 november voor het eerst open!
‘Bevrijding en wederopbouw’ is de naam van de nieuwe tentoonstelling die op zondag 3 november 2019 voor het eerst in heemerf ‘t Oude Raadhuis te zien is. Aan de hand van foto’s, voorwerpen en verhalen vertelt Heemkring Molenheide over de Tweede Wereldoorlog, de bevrijding, maar vooral ook over de wederopbouw.
Wat er zoal te zien is? Natuurlijk allerlei voorwerpen uit de Tweede Wereldoorlog en de bevrijdingstijd. Van vliegtuigmodellen, munitie en oorlogsgeld, tot kruidenierswaren en krantenartikelen. In de leeshoek liggen mappen met nog niet gepubliceerde foto’s en verhalen van mensen uit de gemeente. Verhalen waarin de angst doorklinkt en ‘wie kun je vertrouwen?’. Ze werden ingestuurd na oproepen in het weekblad of de werkgroep achterhaalde ze zelf.
Bruidsjurkje van parachutestof
Maar ook is in deze tentoonstelling een belangrijke plaats ingeruimd voor het onderwerp wederopbouw. Want er was zo verschrikkelijk veel verwoest. De heemkring heeft foto’s van de scholen die weer opgebouwd werden, de kerken en de fabrieken, de vele huizen. Bovendien zijn er artikelen als zeep, tabak, etenswaren uit die tijd te zien en het geld van na de oorlog met info over ‘het tientje van Lieftinck’. Het bruidsjurkje van parachutestof staat symbool voor de manier waarop mensen zich behielpen met het weinige dat ze hadden. Ook de in 1952 opgerichte Bescherming Burgerbevolking (BB) is met allerlei hulpmiddelen en insignes goed vertegenwoordigd. En er is een hoek met BBA-voorwerpen van net na de oorlog, zoals kaartjesautomaat en geldwisselaar. Openbaar vervoer hoorde immers ook bij een samenleving in wederopbouw.
Kinderen die komen kijken kunnen met behulp van seinsleutels aan de slag met morsetekens en ze kunnen uitproberen hoe je (zoals in die tijd) met kroontjespennen schrijft. En niet onbelangrijk: in de zaal van het heemerf draait vanaf de tentoonstellingszondag in (let op!) december ook de documentaire ‘Overleven in de schaduw van het vliegveld’. Voor al diegenen die hem nog niet gezien hebben.
Zien, horen en lezen
Ouderen komen in ‘Bevrijding en wederopbouw’ vast en zeker veel herkenbaars tegen. Maar ook voor jongere mensen is deze tentoonstelling interessant. Want hier kunnen zij zien, horen en lezen wat ouders of grootouders meegemaakt hebben. ‘Opdat wij niet vergeten’.
3 november is de eerste zondag dat ‘Bevrijding en wederopbouw’ open is. Van half twee tot half vijf kan iedereen in ’t Oude Raadhuis, Nieuwstraat 22 in Gilze terecht. De tentoonstelling loopt tot en met december 2020 op iedere eerste zondag van de maand, met uitzondering van de maanden augustus en september.
Documentaire
‘Overleven in de schaduw van het vliegveld’
van Heemkring Molenheide
‘Overleven in de schaduw van het vliegveld’ blijft volle zalen trekken. We hebben er al zes voorstellingen opzitten en de vraag naar kaartjes houdt nog steeds aan. ‘Overleven in de schaduw van het vliegveld’ gaat over de Tweede Wereldoorlog in onze vier dorpen. Heemkringleden hebben deze documentaire in de afgelopen anderhalf jaar samengesteld.
In twee keer drie kwartier geven we met foto’s, filmfragmenten, interviews en gesproken woord een beeld van het leven tijdens de oorlog en wat er allemaal voor afschuwelijks gebeurde in ons dorp, onze wijk, onze straat. Ook de kinderen van toen komen aan het woord. BN De Stem noemde het in een artikel een ‘indrukwekkend tijdsdocument’. Een voorproefje zien? Bekijk hier de
Voorstellingen:
19 maart vanaf 19.30 uur in de Schakel in Gilze.
Kaarten te koop bij Novy in Gilze en Bruna in Rijen
27 maart vanaf 19.30 uur in de Molenwiek in Molenschot
Kaarten te koop bij de Molenwiek (Schoolstraat 5), Ad van Rijen (Pastoor van de Rietstraat 11) en An Roelen (Schoolstraat 65a).
Verhalen over vrijheid
--- UITVERKOCHT ---
Heemkring Molenheide publiceert een boek met verhalen over de oorlog in gemeente Gilze en Rijen. ‘Bedankt voor de vrijheid die jullie bevochten’ is vanaf 8 oktober te koop. Gilze, Rijen, Hulten en Molenschot hadden het zwaar te verduren in de Tweede Wereldoorlog. Zo dicht bij het vliegveld waren de oorlogsjaren een extreem moeilijke en gevaarlijke tijd. In totaal waren er 88 dodelijke slachtoffers en nog veel meer gewonden te betreuren. Nog afgezien van de enorme materiële schade, de voortdurende dreiging, de schaarste…
In ‘Bedankt voor de vrijheid die jullie bevochten’ heeft de Heemkring zo’n veertig verhalen van inwoners uit onze gemeente bij elkaar gebracht. De uitgave telt 240 bladzijden en is rijk geïllustreerd met foto’s.
Bevrijdingsconcert
Op 27 en 28 oktober 1944 worden Gilze, Rijen, Hulten en Molenschot bevrijd door de Engelsen en de Polen. De vier dorpen hebben zwaar geleden door de gevechten en bombardementen rondom het vliegveld. De bevrijding wordt dan ook groots gevierd.
Op zaterdag 26 oktober is er een eenmalig Bevrijdingsfeest in een hangaar op de vliegbasis. U krijgt een concert voorgeschoteld van het Lokaal Bevrijdingsorkest, wat is samengesteld uit muzikanten en een koor van inwoners uit onze gemeente. Het tweede deel van het concert wordt verzorgd door het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht met een speciaal bevrijdingsprogramma.
Er is een voorstelling ‘s middags (13:30u) en ’s avonds (19:30u). Kaarten á € 7,50 (incl. garderobe en koffie/thee). De voorverkoop start op 14 september bij Novi (Gilze) en Bruna (Rijen).
Meer informatie: info@75jaarvrijheidgilzerijen.nl
Historische militaire voertuigen door Gilze en Rijen
Zondag 27 oktober trekt vanaf 10.45 uur zowel in Rijen als Gilze een colonne historische militaire voertuigen door het dorp.
Route Rijen:
vanaf de hoofdpoort van het vliegveld door de Julianastraat, Stationsstraat, Hoofdstraat, Pastoor Oomenstraat, Burg. Sweensplein, Kloosterstraat, Tuinstraat, Zwarte Dijk, Marga Klompélaan, Mary Zeldenrustlaan, Europalaan. Dan naar Oude Rijksweg (N282) naar Hulten.
Route Gilze:
Tilburgsebaan, Aalstraat, Raadhuisstraat, Plein, Nieuwstraat, Nerhovensestraat, Nerhoven, Burg. Letschertweg, Burg. Ballingsweg, rechtsaf naar oude Rijksweg N282
Meer informatie: info@75jaarvrijheidgilzerijen.nl
Openbare lezingen
27-11-2019 De bevrijding van Brabant
Op woensdagavond 27 november wordt in Cultureel Centrum De Schakel door Prof. Dr. W. Klinkert een lezing verzorgd over de bevrijding van Brabant in oktober 1944. De lezing wordt door Heemkring Molenheide in het kader van de viering van ’75 jaar bevrijding Gilze en Rijen’ georganiseerd. De lezing is voor iedereen toegankelijk.
De bevrijding van Noord-Brabant is militair gezien een interessante en gecompliceerde operatie geweest, waarbij militaire besluiten grote gevolgen hebben gehad voor de Brabantse bevolking en de Brabantse steden en dorpen. Van september tot en met begin november 1944 woedden immers in Zuid-Nederland heftige gevechten, met grote materiële schade en personele verliezen tot gevolg. Brabant betaalde een hoge prijs voor zijn bevrijding. In de lezing zal nader worden ingegaan op de achtergronden van de belangrijkste militaire beslissingen, zowel aan Geallieerde als aan Duitse zijde. Hierbij zal ook gewezen worden op de moderne militair-historische inzichten over de gevechten van 1944
Lezing 10 maart uitgesteld!
Wij geven invulling aan de oproep van de Veiligheidsregio om sociale bijeenkomsten te beperken.
Daarom gaat de lezing over de Poolse Pantserdivisie en bevrijding van 10 maart, 19:30u in Cultureel Centrum De Boodschap, niet door.
Wij onderzoeken de mogelijkheid om deze lezing op een later moment te laten plaatsvinden.
De Eerste Poolse Pantserdivisie en de bevrijding van Brabant - nieuwe datum volgt
Frans Ruczynski is gastspreker van een door Heemkring Molenheide i.s.m. met de projectgroep ’75 jaar vrijheid Gilze en Rijen’ georganiseerde lezing over de Eerste Poolse Pantserdivisie (1.Polska Dywisja Pancerna of 1e Polish Armoured Division). Deze divisie, die onder leiding stond van generaal Stanislaw Wladyslaw Maczek, speelde een grote rol bij de bevrijding van Zuidwest-Nederland. Zo werden Gilze en Rijen-zuid op 27 oktober 1944 bevrijd.De lezing bestaat uit twee delen: in het eerste deel gaat Frans in op de geschiedenis, de tocht van de Polen en de bevrijding van onze regio. Na de pauze wordt een documentaire vertoond over de belevenissen van de Poolse bevrijders. Dit aan dan hand van de ervaringen van twee bevrijders.
Locatie: Cultureel Centrum De Boodschap, Nassaulaan 62-64, Rijen, aanvang 19.30 uur. De toegang is gratis.
23-03-2020 Het economische leven in Brabant tijdens de bezetting en zijn nasleep, 1940-1945
Nazi-Duitsland exploiteerde de landen die het had bezet. De wijze waarop dat gebeurde verschilde sterk. Na uitgelegd te hebben in welke categorie van landen Nederland hoorde en hoe dat uitpakte voor het land als geheel, zal speciaal op Brabant worden ingezoomd. Deze provincie maakte een enigszins andere geschiedenis door dan het Westen. De oorzaak daarvan moet worden gezocht in het karakter van de Brabantse industrie.
Niet alleen de Philipsfabrieken, maar ook de schoenindustrie en de textiel die in Brabant meer op (kunst)wol was georiënteerd dan in Twente, maakte de industrie hier van groot belang voor de Duitse oorlogsvoering. Daar stond tegenover dat deze industrie, die veelal met binnenlandse grondstoffen werkte, goede mogelijkheden had in de clandestiene productie voor de zwarte markt. Ook speelde hier, net als in Zeeland en Limburg, de smokkel met België een rol. In dat land heerste door gebrekkige oorlogsvoorbereiding al snel na het begin van de bezetting gebrek. Daar komt bij dat Brabant eerder werd bevrijd, wat specifieke mogelijkheden, maar ook moeilijkheden met zich bracht.
Hein Klemann (1957) studeerde geschiedenis aan de Vrije Universiteit en economie aan de VU en de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde aan de VU op een proefschrift over de Nederlandse handel in de jaren 30 en werkte daarna aan de Universiteit Utrecht, het Niod en de Westfälische Wilhelms-Universität Münster. Sinds 2004 is hij hoogleraar economische geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij publiceerde in 2002 het boek Nederland 1938-1948. Economie en samenleving in jaren van oorlog en bezetting en in 2012 samen met de Russische historicus Sergei Kudryashev Occupied Economies. An Economic History of Nazi-Occupied Europe, 1939- 1945.
De lezing wordt gehouden op maandagavond 23 maart 2020 in Cultureel Centrum De Schakel, Kerkstraat, Gilze Aanvang 19.30 uur. Toegang gratis. Let op! Er is geen aanmelding vooraf, het risico is dus dat de zaal vol is!
Meer informatie: info@75jaarvrijheidgilzerijen.nl
Expositie Vrijheid in Kunst
Cultuurplaats en Kunstcommissie Gilze en Rijen organiseren een kunstproject voor alle lokale kunstenaars -amateurs en professionals - met als thema 'Vrijheid'.,in het kader van 75 jaar vrijheid in Gilze, Rijen, Molenschot en Hulten.
Dit kunstproject bestaat uit een expositie op het gebied van beeldende kunst en fotografie. Er wordt op twee locaties geëxposeerd.
Deze expositie is op zaterdag 11 januari geopend door jeugdburgemeester Bjorn Storm. Samen met twee bewoners van Zorgcentrum VITA heeft de jeugdburgemeester het openingslint doorgeknipt.
De expositie is in het kader van 75 jaar vrijheid Gilze en Rijen en is op twee plaatsen te zien. De expositie is te zien tot en met 9 februari 2020 bij Zorgcentrum VITA in Rijen en van 7 maart tot en met 5 april in Zorgcentrum St. Franciscus in Gilze. Entree is gratis.
Bevrijdingslint door de vier dorpen
In 2005 is er in Rijen tijdens 60 jaar bevrijding een Bevrijdingslint gepresenteerd van het vliegveld tot het kapelletje. Via grote beeldpanelen wordt het verhaal verteld van de mobilisatie tot en met de bevrijding van Gilze en Rijen.
Het bevrijdingslint komt terug!
Van medio maart tot medio mei 2020 hangen er in onze dorpen grote billboards aan lantaarnpalen, 66 in totaal. Op ieder bord staat een indrukwekkende gebeurtenis in onze gemeente met foto's uit de Tweede Wereldoorlog afgebeeld. De lantaarnpalen worden versierd met vlaggen van onze bevrijders.
Op een aantal borden vind je ook een QR-code. Door deze code te scannen kom je op de website van Heemkring Molenheide. Daar krijg je meer informatie over die bepaalde gebeurtenis.
Op de basisscholen is ook aandacht besteed aan 75 jaar vrijheid. Elk billboard krijgt een citaat van een jonge dorpsgenoot als antwoord op de vraag "wat betekent vrijheid voor jou?".
Waar hangen de borden van het bevrijdingslint?
Molenschot: Schoolstraat, Veenstraat (7 borden)
Hulten: Oude Baan (7 borden)
Rijen: Julianastraat, Stationsstraat, Hoofdstraat (26 borden)
Gilze: Kerkstraat, Nieuwstraat (26 borden)
Meer informatie: info@75jaarvrijheidgilzerijen.nl
Bevrijdingsfestival
Ter afsluiting van het herdenkingsjaar 75 jaar Vrijheid Gilze Rijen zal er een muzikaal bevrijdingsfestival voor de jeugd georganiseerd worden.
Nadere informatie volgt nog.
Herinneringsfietstocht
Als blijvende herinnering heeft de gemeente Gilze en Rijen in samenwerking met Heemkring Molenheide herinneringsbordjes ontwikkeld. De eerste vier zijn in april 2014 geplaatst. Met de intentie om dit aantal jaarlijks uit te breiden. Ieder bordje heeft zijn verhaal.
In 2019 zijn de laatste vier geplaatst. Vierentwintig bordjes, drie Liberationzuilen en twee dankkappellen vormen nu de herinneringsfietsroute met een totale lengte van 31km. De route voert door alle vier de dorpen van onze gemeente en is te verkrijgen bij de bibliotheek in Rijen, de bibliotheek in Gilze, aan de balie van het gemeentehuis in Rijen of via de app izi.travel (“Herinneringsroute Tweede Wereldoorlog”).
Meer informatie: info@75jaarvrijheidgilzerijen.nl
